Thụy My - Hôm nay 18/09/2013 Hoa Kỳ và Philippines khởi đầu cuộc tập trận chung, được tổ chức từ một căn cứ Hải quân ở vùng duyên hải đảo Luzon tại Biển Đông, gần khu vực tranh chấp giữa Manila và Bắc Kinh. Đối mặt trước những sóng gió từ yêu sách chủ quyền trên biển của Trung Quốc, hai nước đồng minh muốn nhấn mạnh việc Mỹ-Phi mở rộng hợp tác về quân sự.

Khoảng 2.000 thủy quân lục chiến Mỹ và Philippines tham gia cuộc tập trận thường niên, năm nay diễn ra tại Biển Đông và ngay trước chuyến công du chính thức đầu tiên của Tổng thống Mỹ Barack Obama đến Philippines vào ngày 11 và 12/10 tới.

Manila vốn đang tìm kiếm sự hỗ trợ của Washington để đối phó với mối đe dọa ngày càng tăng từ Bắc Kinh tại Biển Đông, rất hồ hởi với cuộc tập trận chung này, trong lúc đang chuẩn bị một hiệp ước quan trọng nhằm tăng cường năng lực quốc phòng.

Căn cứ Hải quân trên đây nằm ở San Antonio, một thành phố thuộc vùng duyên hải phía tây đảo Luzon, chỉ cách bãi cạn Scarborough 220 km. Bãi cạn này nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines, và cách đảo gần nhất của Trung Quốc là Hải Nam đến 650 km. Nhưng Bắc Kinh đã cho các chiến hạm đến trấn giữ từ năm 2012, ngăn cản ngư dân Philippines đến đây. Manila cũng vừa phản đối việc Bắc Kinh cho dựng những cọc bê-tông tại Scarborough, bắt đầu công việc chiếm đóng thường trực bãi cạn này.

Chuẩn đô đốc Jaime Bernardino, Tư lịnh phó Hải quân Philippines trong diễn văn khai mạc tuyên bố: "Những cuộc tập trận đa phương và các hiệp ước là rất cần thiết cho việc hợp tác và sẵn sàng hoạt động như một lực lượng đa năng, có thể bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ ».

Cuộc tập trận Hoa Kỳ - Philippines Amphibious Landing Exercises (Phiblex) kéo dài ba tuần lễ với sự tham gia của hai chiến hạm Mỹ và tập trận bắn đạn thật trên đất liền. Thiếu tướng Remigio Valdez, chỉ huy cuộc tập trận phía Philippines cho các nhà báo biết cũng sẽ có các cuộc thực tập tấn công đổ bộ để chiếm lại các đảo bị quân địch chiếm đóng, tuy nhiên không nêu rõ tên quốc gia thù địch.

Cuộc tập trận Mỹ-Philippines diễn ra vào thời điểm Manila và Washington đang thương lượng một hiệp ước về việc tăng cường sự hiện diện quân sự của Hoa Kỳ tại Philippines. Hiệp ước này chính thức cho phép Mỹ đưa các thiết bị quân sự đến các căn cứ của Philippines, cũng như các chuyến viếng thăm của quân đội Mỹ. Phía Manila muốn ký kết càng sớm càng tốt.

Phát biểu trong lễ khai mạc hôm nay, Thiếu tướng Paul Kennedy, chỉ huy lữ đoàn viễn chinh số 3 thủy quân lục chiến Mỹ nói rằng ông không biết hiệp định trên có sẵn sàng vào lúc ông Obama công du Philippines hay không.

Hoa Kỳ có lực lượng trú đóng thường trực tại hai căn cứ quân sự trên lãnh thổ Philippines cho đến năm 1992, khi áp lực của phe dân tộc chủ nghĩa khiến Manila phải cho đóng cửa hai căn cứ trên.

Cả hai bên Mỹ-Philippines đều không cho biết cụ thể địa điểm của cuộc tập trận Phiblex, và tướng Valdex nói rằng cuộc tập trận đổ bộ tái chiếm đảo không phải để chiếm lại bãi cạn Scarborough.

Bắc Kinh đòi hỏi chủ quyền hầu như toàn bộ Biển Đông, tuyến đường hàng hải quan trọng cho thương mại thế giới và được cho là có trữ lượng dầu khí lớn, cũng như nguồn hải sản dồi dào. Ngoài Philippines, Việt Nam, Malaysia, Brunei, Đài Loan và Nhật Bản cũng đang tranh chấp chủ quyền trên biển với Trung Quốc.

Năm 2002, Trung Quốc và 10 nước thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã ký kết bản Tuyên bố về ứng xử các bên tại Biển Đông (DOC), là một văn kiện không mang tính ràng buộc, nhằm giải quyết các tranh chấp trên biển một cách hòa bình. Tuy nhiên Bắc Kinh luôn trì hoãn việc xây dựng Bộ quy tắc ứng xử của các bên tại Biển Đông (COC) vì trái với DOC, đây là một thỏa thuận ràng buộc.