Trọng Nghĩa - Cho đến nay, Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario nổi tiếng là người bộc trực, sẵn sàng nói thẳng những gì cần nói về các hành động hung hăng của Bắc Kinh ở Biển Đông. Thế nhưng, tại cuộc họp của Diễn đàn An ninh Khu vực ASEAN ngày 02/07/2013, một câu đáp trả quá vội vàng của ông trong cuộc khẩu chiến với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã gây thất vọng trong công luận Philippines.

Mọi người đều nhớ là ngay tại Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN 2012 ở Phnom Penh vào năm ngoái, ông Del Rosario đã không ngần ngại tố cáo tính chất « lá mặt lá trái », kèm theo các hành động « hù dọa » của Trung Quốc.

Năm nay cũng thế, ngày trong ngày khai mạc Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN 2013 ở Brunei, ông cũng công khai tố cáo nước láng giềng khổng lồ rằng « sự hiện diện rầm rộ của tàu quân sự và bán quân sự Trung Quốc » đang gây mất ổn định trong khu vực.

Theo các nhà ngoại giao Philippines tháp tùng Ngoại trưởng Del Rosario, trong cuộc họp ASEAN + 3 tiếp theo đó – đây là hội nghị thường kỳ giữa 10 Ngoại trưởng Đông Nam Á với 3 đồng nhiệm Đông Bắc Á (Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản) – ông Del Rosario cũng không ngần ngại phá lệ, lên tiếng phản bác các lập luận đưa ra trước đó của Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị, cho rằng Philippines đang khuấy động căng thẳng ở Biển Đông.

Các nguồn tin trên xác định là sau khi ông Vương Nghị nói xong, Ngoại trưởng  Del Rosario đã đứng lên phát biểu cho dù theo chương trình dự kiến, ông không có  kế hoạch bác bỏ luận điệu của Ngoại trưởng Trung Quốc.

Thế nhưng, trong một cuộc đấu khẩu khác với ông Vương Nghị tại phiên họp kín của Diễn Đàn An ninh Khu vực ARF, Ngoại trưởng Philippines đã làm cho các fan của ông thất vọng. Tại cuộc họp đó, Ngoại trưởng Trung Quốc lại lên tiếng than phiền việc Philippines cho chiếc tàu cũ BRP Sierra Madre của minh mắc cạn tại bãi ngầm Ayungin Shoal tại quần đảo Trường Sa, cách bãi Mischief Reef (Vành Khăn) bị Trung Quốc chiếm đóng vào năm 1995 khoảng 21 hải lý.

Theo lời kể của ông Del Rosario với báo chí Philippines, ông Vương Nghị đã nói rằng cả hai bãi Scarborough Shoal và Ayungin Shoal đều là của Trung Quốc, xét trên bình diện lịch sử, và chính Philippines là phía đã gởi tàu đến nơi, cấm đoán ngư dân Trung Quốc, và để cho chiếc tàu mắc cạn ở lì tại đó.

Theo Ngoại trưởng Philippines, ông đã đáp trả lại rằng : « Chúng tôi không có tiền chi cho việc đó (tức là dời con tàu mắc cạn tại bãi Ayungin) ». Vấn đề, như ông Rossario kể lại, là sau đó ông Vương Nghị đã đề xuất ý kiến là để cho chính Trung Quốc làm việc dời con tàu đó đi.

Khi được phóng viên hỏi là ông đáp trả đề nghị đó như thế nào, ông Rosario cho biết là ông không nói gì cả. Và khi được hỏi là các thành viên khác mà Philippines coi là bạn, có nói gì không, Ngoại trưởng Philippines cũng trả lời là không.

Cách phản bác Trung Quốc của ông Del Rosario tuy nhiên đã tạo ra một số phản ứng thất vọng nơi các cư dân mạng Philippines. Trên Facebook, một người tên Alejandro Abaya tỏ ý tiếc rằng ông Del Rosario đã lặng thinh trước đề nghị của Trung Quốc : « Giá mà Bộ trưởng Del Rosario đã đáp trả bằng cách nói với các đại biểu của Trung Quốc rằng chúng tôi cũng có thể gỡ bỏ các cấu trúc của quý vị, cũng một cách miễn phí ».

Elmer, trên trang Yahoo, cho biết : « Với tất cả sự tôn trọng đối với Bộ trưởng Del Rosario, tôi cho rằng lẽ ra ông phải lịch sự nói với Ngoại trưởng Trung Quốc rằng trong dù trong bất kỳ trường hợp nào, chúng ta cũng không thể cho dời chiếc BRP Sierra Madre đi khỏi Ayungin Shoal, vì một lý do rất đơn giản – bãi ngầm đó là lãnh thổ của Philippines, chứ không của bất kỳ ai khác ».