AFP photo

Từ trái qua: Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Trương Tấn sang, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng trong phiên bế mạc Đại hội toàn quốc ĐCS VN lần thứ 11 tại Hà Nội vào ngày 19 tháng 1 năm 2011

Reuters vào cuộc

Một bài viết của tác giả Stuart Grudgings thuộc hãng tin Reuters xuất hiện vào ngày 9 tháng 10 làm cho những nguồn tin về chuyện đấu đá nội bộ trong đảng cộng sản Việt Nam rõ hơn dưới cái nhìn của một ký giả ngoại quốc. Tác giả bắt đầu từ chuyện nổi lên của trang mạng Quan Làm Báo sau khi bầu Kiên bị bắt và những tố giác của nó đã thúc đẩy câu chuyện khó xảy ra trong nội tình đảng cộng sản Việt Nam trở nên sáng tỏ.

Câu chuyện đấu đá giữa Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch nước Trương Tấn Sang liên minh lại để phê phán các hành vi của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trong Hội nghị Trung ương 6 không còn là chuyện rỉ tai, đồn đoán khi báo chí ngoại quốc vào cuộc. Sự tình ngày một trầm trọng hơn khi trang mạng nổi tiếng Quan Làm Báo bị hacker thay đổi đường dẫn tới một trang khác đưa những hình ảnh riêng tư của gia đình bà cựu đại biểu Quốc Hội Đặng Thị Hoàng Yến người được cho là thân cận với chủ tịch nước Trương Tấn Sang với những lời nhắn rất vô học gây phẫn nộ dư luận.

Mặc dù tất cả 700 tờ báo trong nước hoàn toàn không có một mẩu tin dù rất nhỏ về những gì đang xảy ra nhưng bất cứ việc lớn nhỏ nào cũng được hàng trăm trang blog cá nhân theo dõi rất kỹ. Những thông tin từ các trang blog tuy rời rạc nhưng lại là một chuỗi xuyên suốt về tất cả những nguyên nhân, dữ kiện khiến cuộc chiến âm ỉ này trở thành chiến trường ngay trong bàn Hội nghị Trung ương 6.

Càng gần ngày bế mạc tin đồn càng nhiều. Viễn ảnh về sự ra đi của Thủ tướng không còn mờ nhạt như khi Hội nghị mới khai mac. Dù vậy vẫn có rất nhiều người không tin rằng đảng cộng sản Việt Nam lại chấp nhận cắt bỏ một phần thân thể của mình mặc dù cuộc chiến tranh giành quyền lực đã đến hồi phải kết thúc.

Đấu đá nội bộ

Ông Mai Thái Lĩnh, nguyên Phó Chủ tịch HĐND thành phố Đà Lạt từ năm 1989 tới 1994 đưa ra nhận xét:

Theo tôi thì những chuyện trong nội bộ mâu thuẫn với nhau thì tôi nghĩ là có. Căn cứ vào nhiều dấu hiệu bên ngoài thì thấy như vậy, nhưng vì những vấn đề đó không được giải quyết công khai mà xảy ra trong Hội nghị kín của Ban chấp hành Trung ương và Bộ chính trị cho nên rất khó biết được độ chính xác của nó.

Nhiều anh em đảng viên có những người đặt tin tưởng rằng sẽ có một kết quả nào đó tốt hơn nhưng riêng bản thân tôi và một số anh em khác qua kinh nghiệm sống lâu dưới chế độ này thì tôi không tin lắm vào kết quả cuối cùng. Bởi vì những vấn đề quốc gia đại sự đáng lẽ phải được diễn ra công khai trong diễn đàn quốc hội, hoặc trên báo chí cho mọi người được biết, chứ còn kết quả diễn ra trong nội bộ thường thì theo kinh nghiệm chúng tôi thấy nó cũng có thỏa hiệp bên trong và kết quả cuối cùng mà mình biết bên ngoài cũng sẽ không chính xác.

Đảng cộng sản thường hay che dấu mâu thuẫn nội bộ của mình vì vậy cho nên rất nhiều sự thực mà nhiều năm sau, có khi hàng chục năm sau chúng ta mới biết. Chẳng hạn như Hội nghị Thành Đô giữa Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Cộng sản Trung Quốc năm 1990 chẳng hạn, sau khi nó diễn ra thì hàng chục năm sau do những tài liệu, những tiết lộ nội bộ của những người trong đảng thì mới biết được phần nào. Cho nên tôi nghĩ chuyện này có thể kết quả bên trong là một phần nhưng mà công khai ra ngoài thì nó lại khác đi vì vậy cũng khó biết lắm.

Tiến Sĩ Hà Sĩ Phu, một đảng viên bất đồng chính kiến nổi tiếng đã chia sẻ với chúng tôi những suy nghĩ của ông trước hiện tượng này (1):

Thật ra chúng ta cũng đã biết là hội nghị uýnh nhau giữa hai phe trong đảng. Mặc dù ngôn ngữ chính thống thì các vị ấy vẫn muốn duy trì ngôn ngữ nội bộ nhưng thật ra bên trong ai cũng biết có sự đấu tranh rất nặng nề giữa hai phe, tuy nhiên đối với tôi thì nó không có gì mới cả.

Khi viết bài "Chia tay ý thức hệ" tôi đã phân tích: kinh tế thị trường nhưng định hướng xã hội chủ nghĩa thì tự nó đã phải đánh nhau. Nó sinh ra hai phía, một phía làm kinh tế thị trường thì đương nhiên được lợi nhuận rất nhiều. Nhiều tiền, nhiều đô la. Còn phía giữ kiên định xã hội chủ nghĩa, làm chính trị thì đương nhiên không có lợi lộc gì bao nhiêu. Một anh phải gác cổng để anh kia vơ tiền thì tất nhiên hai cái nửa này phải đánh nhau thôi.

Trước đây nếu có mâu thuẫn nội bộ thì họ giữ kín lắm, nhưng bây giờ không giữ đựơc nữa phải khui ra thì đấy là một bước đi xuống rất rõ.
Tiến Sĩ Hà Sĩ Phu

Phe ông Trọng, ông Sang là phe giữ cái định hướng. Phe làm kinh tế thị trường là phe ông Dũng. Quả thật sau gần hai mươi năm đúng như ý của tôi đã viết thì không có gì ngạc nhiên cả.

Thực ra dân bây giờ người ta cũng không hy vọng gì nhiều vào cái hội nghị này đâu bởi vì dù là có mâu thuẫn với nhau đến mức nào chăng nữa thì cả hai phe cũng giống nhau rất căn bản. Thứ nhất là phải giữ được đảng. Giữ được độc quyền rồi thì phía nào cũng có thể tồn tại và làm ăn được. Thứ hai, đã thế thì phải chống dân chủ, tức là không để cho nhân dân có quyền phê phán. Thứ ba là anh nào muốn giữ thế thượng phong thì đều phải dựa vào Tàu, tức là cũng phải thân Tàu. Mức độ có thể khác nhau nhưng bản chất thì rất giống nhau.

Về căn bản đã giống nhau thì họ phải thỏa hiệp. Phải nói rằng so với trước thì đây là một hiện tượng chưa từng có. Trước đây nếu có mâu thuẫn nội bộ thì họ giữ kín lắm, nhưng bây giờ không giữ đựơc nữa phải khui ra thì đấy là một bước đi xuống rất rõ. Thế nhưng người dân dù không biết gì cả nhưng vẫn đoán ra đựơc là các ông ấy phải thỏa hiệp với nhau.

Sẽ không giải quyết được gì

Nguyên nhân mà TS Hà Sĩ Phu đưa ra có thể sáng tỏ hơn bởi tướng Nguyễn Trọng Vĩnh, nguyên đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc. Ông là người cảnh báo hội nghị 6 phải rút kinh nghiệm bài học Thành Đô và đối với thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ông không ngại gì khi tố cáo:

Toàn dân người ta đã biết ông Thủ tướng không có năng lực quản lý xã hội, quản lý kinh tế cho nên chưa bao giờ kinh tế của chúng ta nó sa sút như bây giờ. Sự không có năng lực của ông ấy là đã rõ. Mặt khác các tập đoàn kinh tế nào là Vinashin, Vinalines rồi còn bao nhiêu tập đoàn kinh tế khác mà ông Thủ tướng trực tiếp quản lý đã thất thoát hàng ngàn tỷ của nhân dân, thiệt hại quá lớn. Vì vậy nếu ông ấy cứ tiếp tục thì thiệt hại lớn lắm. Kinh tế sẽ còn sa sút và các tập đoàn kinh tế sẽ còn thất thoát đến đâu nữa, như vậy thì còn gì nguy hại hơn nữa?

Mặt khác ông ấy lại độc đoán, độc tài vì vậy nếu còn nắm quyền thì ông ấy còn làm bao nhiêu thứ khác chỉ có hại cho đất nước.

Tôi nghĩ là họ không giải quyết được gì. Họ sẽ không dứt điểm được bởi vì cái mà họ đặt quan trọng nhất là sự tồn tại của đảng và họ sẽ thỏa hiệp với nhau để đảng tiếp tục tồn tại.
Đại tá Phạm Đình Trọng

Nhà báo quân đội, Đại tá Phạm Đình Trọng, tác giả bài viết nổi tiếng "Ăn mày dĩ vãng: thực chất cuộc vận động tư tưởng Hồ Chí Minh" cho biết nhận xét của ông vê Hội nghị 6 lần này:

Tôi nghĩ là họ không giải quyết được gì. Họ sẽ không dứt điểm được bởi vì cái mà họ đặt quan trọng nhất là sự tồn tại của đảng và họ sẽ thỏa hiệp với nhau để đảng tiếp tục tồn tại. Luật pháp lớn nhất của Việt Nam là điều 4 hiến pháp, tức là sự tồn tại của đảng, thành ra khi họ làm gì thì họ phải bảo đảm sự tồn tại của đảng. Việt Nam không có luật pháp cho dân. Nếu theo luật thì ông Nguyễn Tấn Dũng phải được đưa ra quốc hội và quốc hội phải xử lý chứ không phải xử lý trong đảng.

Cuộc họp vẫn đang diễn ra tại Hà Nội và dự kiến sẽ có kết quả cụ thể trong ngày bế mạc vào thứ Hai ngày 15 tháng 10 sắp tới. Thế nhưng khó kỳ vọng vào cuộc họp tuy dưới danh nghĩa là phê bình kiểm điểm nhưng thực chất là chia sẻ bớt quyền lực trong nội bộ đảng. Dư luận cho rằng nhân dân vẫn là người thiệt hại nhất vì dân chủ là thứ quyền lực ít ỏi mà họ đang có sẽ ngày càng càng teo tóp lại bởi thứ mà nhà nước rất cần là "Sự thống trị của đảng cộng sản Việt Nam" lại đối nghịch hoàn toàn với ước mơ dân chủ của người dân.

(1) Chúng tôi xin đính chính lại: Ông Hà Sĩ Phu không phải là đảng viên cộng sản, mặc dù có lúc làm Phó giám đốc Phân viện Khoa học Việt Nam tại Đà Lạt. Xin cáo lỗi cùng ông Hà Sĩ Phu và độc giả.