Anh Vũ - Thời sự châu Á thu hút sự chú ý nhiều tờ báo Pháp hôm nay là hồi kết vụ án chính trị hình sự lớn tại Trung Quốc với bản án tù chung thân được tuyên hôm qua cho cựu lãnh đạo cao cấp của đảng Cộng sản Bạc Hy Lai vì tội tham nhũng, lạm quyền che giấu tội phạm.... Vụ án phản ánh quyết tâm của lãnh đạo đảng cộng sản Trung Quốc trong cuộc chiến chống tham nhũng hay chỉ là một màn loại trừ nhau trong nội bộ đảng ?

Báo chí Pháp trở lại vụ án này đều có chung nhận định bản án dành cho « hoàng tử đỏ » họ Bạc là quá nặng và phiên tòa dường như là một màn kịch chính trị trong cố gắng thanh lọc nội bộ của đảng Cộng sản Trung Quốc. Báo Libération trích nhận định của một nhà báo tại Bắc Kinh : «  Bạc Hy Lai biển thủ tiền như thế là tương đối ít. Ông ta tham nhũng còn ít hơn đại đa số quan chức cao cấp Trung Quốc ».

Theo Libération, rất đông người Trung Quốc coi phiên tòa này chỉ là màn kịch được dựng lên bởi các đối thủ chính trị, nhằm loại bỏ Bạc Hy Lai, nhân vật đang nổi như cồn trên chính trường Trung Quốc.  Còn với nhật báo kinh tế Les Echos, trong bài viết mang tựa «  Bắc Kinh tỏ quyết tâm và kết án Bạc Hy Lai tù chung thân »  nhận định : « bản án này đúng như dự đoán của đa số các nhà phân tích.

Trên phương diện chính trị, thì cựu lãnh đạo Trùng Khánh phải bị kết án nặng nề, nhưng chưa đến mức tử hình. Nặng nề là bởi vì một cái án nhẹ sẽ được coi như một thắng lợi cho Bạc Hy Lai và hệ quả là làm suy yếu trung ương, hiện đang lấy việc chống tham nhũng làm trọng tâm chính trị. Nhưng ngược lại, nếu kết án tử hình thì sẽ biến Bạc Hy Lai thành một kẻ tử vì đạo trong con mắt của những người trong phe cánh của ông ta vẫn còn trong bộ máy lãnh đạo Trung Quốc.

Theo Les Echos, các tiếng nói chính thống của đảng đồng thanh tán dương bản án. Ngay từ hôm qua, xã luận tờ  Nhân dân nhật báo đã viết : « Rõ ràng bản án cho thấy dù người ta có nắm chức vụ quyền hành có lớn tới đâu thì cũng không thoát được sự trừng phạt của pháp luật ». Thế nhưng, trên các trang mạng xã hội ở Trung Quốc xuất hiện rất nhiều bình luận mỉa mai coi vụ án này như một « trò hề chính trị ».

Vẫn cùng hướng nhận định như vậy, thông tín viên của Le Figaro tại Bắc Kinh có bài viết mang tựa đề : «  Bạc Hy Lai, con hổ sau song sắt ». Tác giả  cho rằng bản án được lãnh đạo đảng cộng sản  chỉ đạo này đã phải qua cuộc mặc cả rất kỹ lưỡng sau hậu trường. Mặc dù án đã được định trước nhưng  « việc tổ chức một cái gì đó cho nó giống một vụ xử thực sự chỉ là để đem lại tính chính đáng cho phiên tòa, điều này có lợi  cho đảng ». Đó là nhận định của ông Nicolas Bequelin, chuyên gia về hệ thống tư pháp Trung Quốc  của tổ chức bảo vệ nhân quyền Human Rights Watch, được tờ báo dẫn lại.

Sau khi nhắc lại tình tiết phiên tòa xử Bạc Hy Lai kéo dài 5 ngày  từ hôm 22/08 vừa qua tại Tế Nam cùng nhiều chi tiết phản pháo của bị cáo chống lại bản cáo trạng nặng nề, tác giả bài báo nhắc lại từ năm 2007, Bạc Hy Lai đã là Ủy viên Bộ chính trị và ông ta đã vận động tích cực trong hậu trường để được chọn trong số 7 ủy viên Thường trực Bộ chính trị để trở thành lãnh đạo số 1 Trung Quốc tại Đại hội đảng thứ 18 diễn ra hồi tháng 11 năm 2012. Nhưng trong nội bộ thượng tầng lãnh đạo, ông bị nhìn nhận như là một đối thủ đáng gờm và gây khó chịu cho ông Tập Cận Bình, bởi tính khí bốc đồng không kiểm soát nổi.

Phiên tòa như một cuốn phim phản ánh bên trong cuộc sống của một quan chức điển hình ở thượng tầng chính trị Trung Quốc đầy những âm mưu toan tiền, tình và tội ác này liệu có phải là quyết tâm của ban lãnh đạo dưới tay Tập Cận Bình muốn diệt trừ tham nhũng  từ « ruồi cho đến hổ », theo cách nói của ông Tập Cận Bình hay không ? Theo nhiều nhà quan sát chính trị Trung Quốc, ông Bạc Hy lai chỉ là một trong những con hổ lớn và cuộc chiến chống tham nhũng này còn là dịp thanh toán chính trị lẫn nhau trong nội bộ đảng.

Tác giả bài báo dẫn phân tích của một nhà ngoại giao tại Bắc Kinh: «  Khác với cựu lãnh đạo Hồ Cẩm Đào đã rút lui hoàn toàn khỏi chính trường, ông Giang Trạch Dân vẫn tiếp tục đứng đằng sau giật dây phe cánh trong đảng. Phe của ông ta mà  Bạc Hy Lai là một trong những đại diện có ảnh hưởng nhất đang bị nhắm tới.

Thế là ban lãnh đạo mới đã tìm cách loại Bạc Hy Lai nhân vật có thể gây nhiều phiền toái ra khỏi hệ thống chính trị của đảng. Bài báo cũng cho biết về một chi tiết duy nhất liên quan đến mối liên hệ giữa bị cáo vị trưởng lão của đảng Cộng sản Trung Quốc đó là chính quyền đã để lọt ra ngoài phát giác trong phiên tòa, theo đó một phần tiền tham nhũng của Bạc Hy Lai đã được xây một ngôi nhà cho Giang Trạch Dân.

Giờ đây, ông Bạc Hy Lai chỉ còn cách bình lặng chờ đợi ở trong tù một ngày để có thể lấy lại danh dự cho mình, như ông ta đã viết trong một bức thư gửi cho gia đình trước ngày nghe phán quyết của tòa.

Chiến thắng lịch sử của Angela Merkel

Trang nhất hầu hết các tờ báo chính ra tại Pháp hôm nay được dành cho hai thời sự nóng : Chiến thắng của bà Angela Merkel trong cuộc bầu cử Quốc hội tại Đức và vụ tấn công khủng bố tại Kenya.

Le Figaro và Les Echos cùng đăng bức ảnh bà Merkel tươi cười đón nhận thắng lợi của cuộc bầu cử hôm qua tại Berlin với dòng tựa : «  Chiến thắng  của Merkel ». Sau cuộc bầu cử Quốc hội hôm qua, đảng CDU giành được hơn 42% phiếu, kết quả này cho phép thủ tướng Merkel tiếp tục nhiệm kỳ thứ 3 lãnh đạo nước Đức.

Bên cạnh thành công mang tính lịch sử của bà Merkel, các báo cũng đều chung một quan sát  là « chắc chắn Angela Merkel sẽ phải thương lượng để có được liên minh đa số với đối thủ thất bại là đảng Xã hội – Dân chủ. Nhật báo l'Humanité của đảng Cộng sản Pháp thì có vẻ không hài lòng với kết quả của cuộc bầu cử. Tờ báo chạy tựa  «  Đức : Lại thêm 4 năm đổ vỡ với Merkel ».

Thắng lợi bầu cử của thủ tướng Đức Angela Merkel được đánh giá là lịch sử bởi vì bà là người thứ ba của nước Đức sau các thủ tướng Korad Adenauer và Helmut Kohl liên tục cầm quyền ba nhiệm kỳ. Lịch sử  vì bà Angela Merkel là vị lãnh đạo châu Âu duy nhất giữ được ghế qua cơn bão khủng hoảng kinh tế . Le Figaro quan tâm đến « những công trường và thách thức trong bốn năm tới của bà Thủ tướng ».

Theo tờ báo, trước mặt bà Angela Merkel lúc này là bốn năm với một công trường ngổn ngang hàng đống việc phải làm. Là cường quốc kinh tế hàng đầu của châu Âu, nước Đức vẫn đang đứng trước những thách thức lớn cần phải giải quyết để giữ được vị thế của mình trên trường quốc tế.

Tờ báo liệt kê ra danh mục công việc cho chính phủ của bà Angela Merkel trong vòng bốn năm đó là : Duy trì sức mạnh kinh tế của đất nước ; Sửa chữa những bất bình đẳng xã hội ; Chuẩn bị cho sự đảo lộn về dân số ; Tiếp tục theo đuổi con đường hòa nhập của châu Âu ; Tiến hành thành công chuyển đổi năng lượng sau khi từ bỏ điện hạt nhân ;  Cải cách hệ thống phân chia và đóng góp của cải vật chất giữa các vùng nước Đức.

Do vai trò quan trọng của nước Đức tại châu Âu và nước Pháp, tờ báo thiên hữu  Le Figaro  quan tâm đến mối quan hệ Pháp-Đức sau diễn biến của cuộc bầu cử này. Theo tờ báo, chính phủ Pháp phải năng động hơn nữa để không bị người láng giềng bỏ xa và nhất là kinh tế để cặp quan hệ pháp Đức thực sự là đầu tàu của châu Âu và đóng vai trò tích cực hơn trên trường quốc tế.

Để cho chiếc đầu tàu châu Âu hoạt động tốt, thì nước Pháp phải biết vượt lên ngang tầm chứ không phải rời xa nước Đức.  Trông người ngẫm đến ta, Le Figaro kêu gọi tổng thống Pháp François Hollande hãy rút ra bài học từ  chiến thắng của bà Angela Merkel đó là chính sự thành công của một mô hình kinh tế xã hội mà người Pháp đang mong muốn tổng thống Hollande noi theo.

Chỉ trích ...

Ngược lại với nhiều tờ báo khác, nhật báo l'Humanité nhận thấy chiến thắng của bà thủ tướng Đức  « không phải là một tin vui », l'Humanité viết : « Việc Angela Merkel tiếp tục cầm quyền sẽ làm trầm trọng thêm nỗi thống khổ mà Liên hiệp châu Âu phải chịu đựng ».

Nhật báo Cộng sản khẳng định : « Lãnh đạo cường quốc kinh tế số một của châu lục, bà Merkel đã ủng hộ sự trị vì của thị trường tài chính, phá vỡ mối đoàn kết vô tình nào đó, thay thế bằng thói ích kỷ, sự miệt thị của kẻ mạnh đối với kẻ yếu, tiếp sức cho chủ nghĩa dân tộc cực đoan ».

Tờ báo nhận định «  nếu giờ đây bà ta là lãnh đạo châu Âu đầu tiên được bầu lại từ khi có cuộc khủng hoảng năm 2008, đó là vì bà ta đã làm cho dân mình tin rằng chính bà đã giúp họ tránh được những điều tồi tệ nhất và chính bà đã bảo vệ họ trước những thèm khát của không ít kẻ lười nhác đang túm tụm bên ngoài biên giới nước Đức ».

Vụ khủng bố Kenya

Bên cạnh cuộc bầu cử La Croix, Libération chạy tựa trang nhất vụ tấn công khủng bố siêu thị Westgat tại thủ đô của Kenya diễn ra từ hơn hai ngày nay làm hàng chục người chết.  Trên bức hình các con con tin được giải cứu khỏi siêu thị, La Croix thốt lên với hàng tựa  «  Khủng bố điên rồ ».

Còn Libération thì gọi đây là « Nỗi kinh hoàng ở Nairobi » với nhận định  « vụ tấn công của cách chiến binh hồi giáo cự đoan Somali vào siêu thị ở thủ đô Kenya chỉ cho thấy những nguy cơ hỗn loạn trong khu vực ».

Nhật báo cánh tả cho biết, cuộc tấn công khủng bố vào siêu thị Westgat tại thủ đô Nairobi do một nhóm gồm khoảng 15 kẻ thánh chiến Hồi giáo Shebab Somali tiến hành từ hôm 21/9 đã làm ít nhất 68 người chết và nhiều người bị thương. An ninh và quân đội Kenya đã mở cuộc tấn công , cuộc giao tranh vẫn kéo dài đến ngày hôm nay chưa kết thúc.

Libération trích đăng lại lời kể của các nhân chứng vừa được giải cứu thoát khỏi họng súng của những kẻ khủng bố cho thấy cảnh tượng chết chóc kinh hoàng bên trong siêu thị và những kẻ khủng bố chỉ có mục đích giết người để trả thù.

Viễn cảnh u ám cho khí hậu toàn cầu

Một vấn đề không phải là nóng nhưng luôn mang tính thời sự, được các báo Pháp không thể bỏ qua , đó là vấn đề khí hậu toàn cầu. Thứ Sáu tới đây, bản báo cáo thứ 5 của nhóm chuyên gia liên chính phủ về tiến triển của khí hậu (GIEC) sẽ chính thức được công bố.

Nhưng ngay từ bây giờ các báo đã có những chi tiết sơ bộ của bản báo cáo. Les Echos  cho biết GIEC đưa ra những số liệu rất bi quan về tiến triển của khí hậu tới đây. Tờ báo tiên liệu bản báo cáo năm nay sẽ còn đáng báo động hơn văn kiện tương tự  công bố hồi năm 2007, khiến cả thế giới lo ngai về tương lai của hành tinh.

Theo tờ báo, những thông tin của bản báo cáo lọt ra cho thấy nhiều con số đáng báo động , ví dụ như lượng phát thải khí CO2 tiếp tục gia tăng mạnh và lượng tích tụ khí gây hiệu ứng nhà kinh sẽ tăng gấp đôi trước khi kết thúc thế kỷ 21. Bản báo cáo còn đưa ra 4 kịch bản biến đổi khí hậu, phụ thuộc vào những cố gắng của con người trong việc làm của mình.

Pháp bắt giữ một khối lượng cocain kỷ lục

Báo Le Figaro cho biết, cảnh sát và hải quan Pháp trong một chiến dịch tối thứ Sáu tuần qua 20/09/2013 đã bắt giữ được 31 chiếc vali chứa đầy Cocain với trọng lượng 1300 kg, được gửi  từ Caracas đến Paris không đứng tên người gửi.

Trong cuộc họp báo hôm 21/09, Bộ trưởng Nội vụ Pháp Manuel Vals ngay lập tức đã khen ngợi chiến công của cảnh sát Pháp đã cất được mẻ lưới ma túy lớn chưa từng có ở Pháp. Ông cũng cho biết thêm trong vụ này ít nhất đã có 6 đối tượng thuộc các quốc tịch khác nhau bị câu lưu và tạm giam.

Đây là kết qủa của cuộc điều tra phối hợp của cảnh sát các nước Pháp, Tây Ban Nha, Anh và Hà Lan. Theo nguồn tin của cảnh sát thì chủ nhân của  lô hàng này Ndrangheta, một tổ chức tội phạm lớn nhất Ý.  Hiện tổ chức này kiểm soát 80% nhập khẩu cocain vào châu Âu.