Mai Vân - Trong một văn bản gửi đến Cơ quan Nhật Bản phụ trách an toàn hạt nhân, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) đã chất vấn Nhật Bản trên việc tại sao lại nêu một cách chính thức, vấn đề nước nhiễm xạ thất thoát vừa qua ở Fukushima, trong khi nhiều sự cố khác trước đó lại không được nói đến.

Tuần qua, Cơ quan Pháp quy Hạt nhân Nhật Bản NRA đã nâng sự cố 300 tấn nước nhiễm xạ bị thất thoát ở Fukushima lên mức nghiêm trọng – bậc 3 trên thang quốc tế gồm 7 bậc liên quan đến các sự cố hạt nhân và phóng xạ (INES). Đánh giá này đã được xác định vào hôm nay.

Trước đó, cơ quan Nhật đã quyết định hỏi IAEA rằng có nên sử dụng thang bậc INES để nêu bật sự thất thoát nước vừa xẩy ra hôm 19/08 hay không. Theo tài liệu được cơ quan Nhật công bố hôm nay, trong thư trả lời, AIEA đã đánh giá là « việc sử dụng thang bậc INES là trách nhiệm ở cấp quốc gia. »

Tuy nhiên, IAEA còn nhấn mạnh là nhiều sự cố đã xẩy ra trước đây, lần nước thất thoát vừa qua chỉ là một trong bao lần thất thoát nước trước đây. Đối với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, vấn đề ưu tiên hàng đầu hiện nay là Nhật phải làm thế nào để giảm thiểu hệ quả việc thất thoát nước nhiễm xạ và làm thế nào để sự cố này không tái diễn.

Cơ quan IAEA cũng nêu câu hỏi là chính quyền Nhật sẽ thông báo thế nào với truyền thông và công luận, giải thích rõ « tại sao họ muốn đánh dấu sự kiện vừa qua với điểm trên thang bậc INES, trong lúc đối với những sự kiện tương tự trước đây thì không làm như vậy. »

Cuối cùng AIEA khuyên Nhật Bản là thay vì sử dụng thang bậc INES như một công cụ giao tế thì nên lập kế hoạch truyền thông, giải thích mỗi sự cố trên khía cạnh an toàn... qua đó tránh gởi đi những thông điệp mâu thuẫn nhau đến công chúng... và không làm sáng tỏ tình hình ».

Thông điệp của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế được đưa ra vào lúc mà chính chủ tịch cơ quan an toàn hạt nhân của Nhật, ông Shunichi Tanaka công nhận trong một cuộc họp báo là chưa thể làm sáng tỏ việc thất thoát nuớc nhiễm xạ vừa qua.

Ông Shunichi Tanaka cũng đồng ý với đánh giá của IAEA, công nhận là phải đưa ra các thông báo đúng lúc và một cách rõ ràng. Sử dụng thang bậc INES là một sự chọn lựa để đánh giá nhưng không phải lúc nào cũng là phương tiện tốt nhất.